پوکی استخوان یک شرایط پزشکی است که به علت کاهش چگالی استخوان‌ها و افزایش خطر شکستگی استخوان‌ها به وجود می‌آید. این شرایط ممکن است به علت عوامل ژنتیکی و یا عوامل محیطی رخ دهد. در ادامه، عوامل موثر در پوکی استخوان آورده شده است:
1. سن: با پیشرفت سن، چگالی استخوان‌ها به طور طبیعی کاهش می‌یابد. این امر به عنوان پیری استخوانی (osteoporosis) شناخته می‌شود و یکی از عوامل مهم در افزایش خطر پوکی استخوان است.
2. عوامل ژنتیکی: تاریخچه خانوادگی پوکی استخوان می‌تواند نقشی در افزایش خطر این بیماری داشته باشد. اگر اعضای خانواده‌تان درگیر پوکی استخوان بوده‌اند، احتمال ابتلا به این بیماری برای شما بیشتر است.
3. جنسیت: زنان پس از سنوات انقطاع جنسیتی (یعنی دورانی که قاعدگی متوقف می‌شود)، به خصوص در دوران یائسگی، دچار کاهش چگالی استخوانی شدید‌تری هستند. این به عنوان پوکی استخوان مرتبط با هورمون‌های جنسی (postmenopausal osteoporosis) شناخته می‌شود.
4. تغذیه نامناسب: نقصان در مصرف مواد غذایی مهم برای سلامت استخوانی مانند کلسیم و ویتامین د می‌تواند به پوکی استخوان منجر شود. همچنین، افراد با رژیم غذایی نامناسب و کمبودی در مواد مغذی ممکن است در خطر بیشتری باشند.
5. فعالیت بدنی ناکافی: کم‌فعالیتی بدنی و عدم انجام تمرینات تحمیلی می‌تواند به کاهش چگالی استخوان‌ها و پوکی استخوان منجر شود. ورزش‌های تناسب اندام و تمرینات تقویتی می‌توانند به حفظ سلامت استخوان‌ها کمک کنند.
6. مصرف سیگار و مصرف مسکرات: سیگار و مصرف مسکرات به طور مستقیم به کاهش چگالی استخوان‌ها و پوکی استخوان مرتبط هستند.
7. عوامل دارویی: برخی داروها ممکن است به عنوان عوامل مؤثر در پوکی استخوان شناخته شوند، مانند استفاده طولانی‌مدت از استروئیدها (مانند پردنیزول) و داروهایی که تأثیری بر میتون‌های استخوانی دارند.
8. بیماری‌ها و شرایط مرتبط: برخی بیماری‌ها می‌توانند به پوکی استخوان منجر شوند. به عنوان مثال، بیماری‌های تیروئید، روده و کلیه، هموفیلی، و برخی بیماری‌های ریوی و قلبی می‌توانند باعث پوکی استخوان شوند.
برای پیشگیری از پوکی استخوان، مهم است تا از سنین جوانی با توجه به عوامل فوق و به همراه مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه، رژیم غذایی سالمی را رعایت کنید، و فعالیت بدنی منظم داشته باشید. همچنین، در صورت داشتن عوامل ریسک بیشتر، به مشورت با پزشک بپردازید تا اقدامات پیشگیرانه مناسب را انجام دهید.
منابع غذایی کلسیم و فسفر
کلسیم و فسفر دو ماده معدنی مهم برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها هستند. این دو ماده به صورت ترکیبات مختلف در مواد غذایی یافت می‌شوند. در ادامه، منابع غذایی اصلی کلسیم و فسفر را می‌آوریم:
منابع غذایی کلسیم:
1. شیر و محصولات لبنی: شیر، پنیر، ماست، و کره معدنی منابع غنی از کلسیم هستند.
2. سبزیجات سبز تاریخچه‌دار: سبزیجاتی مانند کلم، اسفناج، کلم بروکلی، و کرفس حاوی کلسیم هستند.
3. ماهی: برخی از ماهی‌ها مانند سردابی، ماهی‌های چرب (مثل سالمون)، و ماهی‌های کوچکی که می‌توانید به‌صورت تمام مصرف کنید (مانند ماهی‌های سرس)، منابع خوبی از کلسیم هستند.
4. تخم مرغ: تخم مرغ نیز مقدار قابل توجهی از کلسیم دارند.
5. میوه‌ها: میوه‌هایی مانند پرتقال، نارنج، و خرما حاوی کلسیم هستند.
6. آجیل و دانه‌ها: بادام، فندق، کرچک، و کشمش نیز مقادیر کلسیم قابل توجهی دارند.
منابع غذایی فسفر:
1. گوشت و ماهی: گوشت قرمز، مرغ، گوسفند، و ماهی‌ها مانند تن ماهی، ماهی‌های سردابی، و ماهی‌های خاورمیانه می‌توانند منابع خوبی از فسفر باشند.
2. محصولات لبنی: مانند شیر و محصولات لبنی، مثل پنیر و ماست، کمک می‌کنند که فسفر به میزان کافی در رژیم غذایی شما وجود داشته باشد.
3. غلات و نان: غلات مثل گندم، جو، و برنج و نان‌های نسخه‌های چندگانه (چندغرامی) نیز مقدار زیادی از فسفر دارند.
4. تخم مرغ: تخم مرغ نیز منبعی دیگر از فسفر در رژیم غذایی می‌باشد.
5. خوراکی‌های دریایی: خوراکی‌هایی مانند کربنه (سیب‌زمینی دریایی) و میگو نیز حاوی فسفر هستند.
توجه داشته باشید که برای حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها، مهم است که تنظیم ترکیبات کلسیم و فسفر در رژیم غذایی خود را رعایت کنید. همچنین، ویتامین د نیز برای بهبود جذب کلسیم از میانابخش‌ها به استفاده می‌شود. در صورتی که به عنوان جزء از رژیم غذایی خود نمی‌توانید کلسیم و فسفر کافی را مصرف کنید، ممکن است نیاز به مکمل‌های معدنی داشته باشید. همچنین، مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه می‌تواند به شما کمک کند تا رژیم غذایی مناسبی برای نیازهای خاص خود تعیین کنید.
